wyjade.pl

Starą Pomarańczarnię, zwaną w czasach Stanisława Augusta Wielką Oranżerią, wzniesiono w latach 1786-1788 według projektu królewskiego architekta Dominika Merliniego. Budynek usytuowano w zachodniej części ogrodu, w zakolu cofniętej skarpy. Budowla założona na planie prostokątnej podkowy odznacza się klasycystyczną prostotą. Główny człon z południową elewacją, podzieloną siedemnastoma wielkimi arkadowymi oknami i pilastrami pomiędzy nimi, to właściwa Oranżeria, przeznaczona na przechowywanie egzotycznych drzew i krzewów, latem wystawianych dla ozdoby ogrodu. Do tej wydłużonej bryły od strony północnej przylegają dwa skrzydła; w zachodnim mieściły się stancje dla gości i ogrodników, wozownie i pomieszczenia na sprzęt ogrodniczy, zaś we wschodnim, znacznie szerszym, ulokowano dworski teatr, do którego wejście znajduje się we wschodniej, dwukondygnacyjnej elewacji. Szczyt tej elewacji, widoczny dawniej z okien pałacu w Ujazdowie, oprócz... wyświetl cały opis

Starą Pomarańczarnię, zwaną w czasach Stanisława Augusta Wielką Oranżerią, wzniesiono w latach 1786-1788 według projektu królewskiego architekta Dominika Merliniego. Budynek usytuowano w zachodniej części ogrodu, w zakolu cofniętej skarpy. Budowla założona na planie prostokątnej podkowy odznacza się klasycystyczną prostotą. Główny człon z południową elewacją, podzieloną siedemnastoma wielkimi arkadowymi oknami i pilastrami pomiędzy nimi, to właściwa Oranżeria, przeznaczona na przechowywanie egzotycznych drzew i krzewów, latem wystawianych dla ozdoby ogrodu. Do tej wydłużonej bryły od strony północnej przylegają dwa skrzydła; w zachodnim mieściły się stancje dla gości i ogrodników, wozownie i pomieszczenia na sprzęt ogrodniczy, zaś we wschodnim, znacznie szerszym, ulokowano dworski teatr, do którego wejście znajduje się we wschodniej, dwukondygnacyjnej elewacji. Szczyt tej elewacji, widoczny dawniej z okien pałacu w Ujazdowie, oprócz autentycznego arkadowego okna, ozdobiony został po obu jego stronach parami okien malowanych, odkrytych kilka lat temu pod tynkiem i odtworzonych. Sala oranżeryjna ogrzewana była zimą piecami, do których paleniska znajdowały się w korytarzu łączącym oba skrzydła. Przed południową elewacją budynku znajduje się prostokątny, wyodrębniony grubym murem ogrodzenia dwupoziomowy taras, z wąską partią bezpośrednio przy budynku i niższą z ogrodem o układzie geometrycznym. Przy wejściu do niego po obu stronach leżą kamienne lwy, na narożach zaś murów stoją dwa wielkie kamienne wazony typu krater naśladujące antyczne. Ogród ten, w centrum którego znajduje się okrągły basen fontanny, dekoruje znaczna liczba kamiennych rzeźb, wykonanych w królewskim warsztacie rzeźbiarskim i tworzących swego rodzaju muzeum na wolnym powietrzu, co stanowi nawiązanie do koncepcji Stanisława Augusta. Wśród nich znajduje się osiem popiersi cezarów rzymskich, wykonanych w oparciu o antyczne wzory przez Franciszka Pincka (niegdyś służyły do ozdoby pieców ogrzewających dziś nieistniejące kolumnowe galerie Pałacu na Wyspie). Nadto ustawiono tu dwie rzeźby personifikujące Wisłę i Bug dłuta Tomasso Righiego, które pierwotnie dekorowały taras Pałacu na Wyspie. Zbiór zgromadzonych rzeźb uzupełniają dwa marmurowe sfinksy i osiem wazonów z tego kamienia. W budynku Starej Pomarańczarni znalazły swoje miejsce: zbiór odlewów gipsowych arcydzieł rzeźby starożytnej (zgromadzony głównie przez króla Stanisława Augusta w celach dydaktycznych) i nowożytnej, eksponowany w foyer teatru i w Ogrodzie Zimowym oraz Galeria Rzeźby Polskiej, mieszcząca się w pokojach parteru i pierwszego piętra zachodniego skrzydła.

Komentarze